اصل نفع بیمه ای

اصل نفع بیمه ای به طور خلاصه عبارت است از: ذی‌نفع بودن بیمه‌گذار در بقای آنچه بیمه می‌کند، به بیان دیگر بیمه‌گذار باید در صورتی که مورد بیمه در معرض خطر قرار گیرد یا ضرر و زیان ببیند، از سالم ماندن آن سود ببرد. در این صورت است که بیمه‌گذار همه ی سعی و کوشش خود را به کار می‌بندد تا مورد بیمه را از قرار گرفتن در معرض خطر محفوظ نگه دارد و از آن مراقبت کند، همچنین برای جلوگیری از وقوع حادثه پیشگیری های لازم را به عمل آورده و حتی در صورت وقوع حادثه نیز اقدامات مقتضی جهت جلوگیری از توسعه خسارت را انجام می دهد.
نکته قابل توجه اینکه ، منحصرا مالکیت بیمه گذار نسبت به مورد بیمه موجب نفع بیمه ای نمی‌شود، بلکه صرف داشتن نفعی در عدم تحقق خطر، شخص را دارای نفع بیمه‌ای می کند ، برای مثال مستاجر نیز نسبت به عین مستاجره دارای نفع بیمه‌ای است و نتایجی که از اصل نفع بیمه‌ای حاصل می‌شود به این شرح است:
. مصونیت بیمه‌گر از نتایج اعمال عمدی بیمه‌گذار
. جلوگیری از وقوع حادثه توسط بیمه گذار
. جلوگیری از توسعه خسارت
. خودداری از تشدید خطر توسط بیمه گذار
. اعالم به موقع خسارت توسط بیمه گذار

شرایط وجود نفع بیمه پذیر
در بیمه اموال، نفع بیمه پذیر در زمان وقوع خسارت وجود داشته باشد. برای اولین الزام دو دلیل وجود دارد:
نخست اینکه بیشتر قراردادهای بیمه اموال، قراردادهای غرامتی اند. اگر در زمان وقوع خسارت نفع پذیر در میان نباشد، خسارت مالی رخ نداده است. بنابراین، در صورتی که پرداختی صورت نگیرد، اصل غرامت نقض خواهد شد . به عنوان مثال ، اگر فردی خانه اش را به شخص دیگری بفروشد و قبل از اینکه قرارداد بیمه خانه فسخ شود ، آتش سوزی رخ دهد ، صاحب اول خانه نمی تواند از شرکت بیمه غرامت دریافت کند زیرا او دیگر دارای نفع بیمه پذیر در آن خانه نیست. صاحب جدید خانه نیز نمی‌تواند از شرکت بیمه غرامت دریافت کند، زیرا نام او به عنوان بیمه گذار در بیمه نامه ثبت نشده است .
دوم اینکه ممکن است فرد در زمان عقد بیمه نامه دارای نفع پذیر در دارایی نباشد اما در آینده یعنی در زمان وقوع خسارت نفع پذیر داشته باشد. بعنوان مثال، در بیمه حمل و نقل دریایی، بیمه کردن یک محموله ی بازگشتی توسط قرارداد ورودی پیش از ترک کشتی متداول است. اما، این قرارداد ممکن است تا زمانی که کالا ها به عنوان دارایی بیمه شده روی عرشه کشتی قرار نگرفته اند، تحت پوشش قرار نداشته باشند.
اگرچه زمانی که قرارداد بیمه منعقد می شود نفع پذیر مطرح نیست و فرد می تواند همچنان از شرکت بیمه غرامت دریافت کند ، به شرط آنکه در زمان خسارت در کاالها دارای نفع بیمه پذیر باشد.
در مقابل، در بیمه عمر، الزام نفع پذیر باید فقط به هنگام آغاز دوره بیمه نامه و نه در زمان مرگ
وجود داشته باشد. بیمه عمر، قراردادی غرامتی نیست، بلکه بر مبنای ارزش توافق شده است، که در اثر فوت بیمه گذار مبلغ توافق شده ای پرداخت می شود.